Teken bij honden, wat moet ik doen?

Sinds de corona crisis is de gemiddelde Vlaming alsmaar meer appreciatie beginnen te tonen voor de natuur. We doen met z’n allen meer verre wandelingen in bosgebieden sinds maart 2020. Het zijn vooral onze honden die hier ten volle hebben van kunnen profiteren. Een frisse neus halen is zowel voor baasje als voor hond een heerlijke en ontspannende activiteit. Een wandeling met de hond is dan ook de ideale gelegenheid om wat quality-time door te brengen met onze viervoeter. Bovendien zorgt het voor momenten die de band tussen baasje en hond enorm kan versterken.

Toch is het soms opletten geblazen tijdens zo een wandeling. Bosrijke gebieden met veel begroeiing zijn namelijk een bron voor heel wat ongedierte die schade kunnen toebrengen aan onze geliefde viervoeter. Zo is de teek er één van. Een groot aantal teken in België is besmet met de Borrelia-bacterie, de beruchte veroorzaker van de ziekte van Lyme bij zowel mens, als dier. Vooral onze honden zijn een zeer gegeerd doelwit voor de teken.

Hoe belandt een teek op je hond?

Honden volgen graag hun neus tijdens wandelingen of lopen al graag eens weg van het pad als ze iets op het spoor zijn. Sommige honden vinden het zelfs geweldig om zich met hun volledige lichaam te rollen in het hoge gras. Deze momenten kunnen op het eerste zicht grappig en onschuldig lijken voor de eigenaar, maar zodra je hond in rechtstreeks contact komt met de hoge grassprieten, zien teken hier hun kans om zich vast te hechten aan de haren van je hond. Teken kunnen niet springen, maar ze hechten zich vast aan de bovenkant van vochtig hoog gras of planten. Ze wachten tot er een dier (= gastheer) passeert en laten zich dan vallen op de huid om zo bloed te kunnen zuigen.

Daarom is het belangrijk om na elke wandeling met je hond zijn vacht goed te inspecteren en te controleren op teken. Plaatsen bij de hond waar teken zich het liefste nestelen zijn de volgende:

• de kop (vooral op de kin, op de kaak of net boven de ogen)
• achter de oren
• oksels en knieholten
• liesstreek

Teken verkiezen plaatsen waar de huid warm en vochtig is, maar kunnen zich overal op het lichaam bevinden. Het is dus ten zeerste aan te raden om altijd het hele lichaam te controleren van je hond.

Soms hoeven onze viervoeters ook helemaal niet ver te gaan om een tekenbeet op te lopen. Ook in de eigen tuin tussen het hoge gras kan jouw hond te maken krijgen met een teek. Teken zijn het meest actief tussen de periode van maart tot en met oktober, dus regelmatige controles in deze maanden zijn zeker geen overbodige luxe.

Wat is een teek?

Een teek is een insect dat behoort tot de spinachtigen. Het geleedpotige diertje verstopt zich graag in bossen, hoog gras, struiken en duinen tot er een geschikte gastheer opduikt. Een teek is oorspronkelijk erg klein (1-3 mm), maar kan uitzetten (tot ongeveer 1 cm) naar gelang hoeveel bloed ze heeft gezogen. Hun favoriete maaltijd is het bloed van zoogdieren, maar ook vogels en reptielen zijn uitstekende gastheren voor de teek. Er zijn wereldwijd verschillende soorten teken te vinden. De meest voorkomende teken in België zijn de Ixodes ricinus (= de bruine schapenteek) en de Ixodes hexagonus (= egelteek).

Hoe herken ik een teek bij mijn hond?

Hoe snel en makkelijk je een teek kan herkennen bij jouw eigen hond hangt natuurlijk vooral af van zijn vachttype, die meestal ras gebonden is. Op een korte witte vacht zal je veel sneller een kleine donkergrijze tot bruinzwarte bol opmerken dan op een hond me lange zwarte haren. Daarom is het belangrijk dat er niet alleen wordt gekeken, maar ook wordt gevoeld. Inspectie van de vacht kan gebeuren door simpelweg met de handen door de haren van je hond te strijken en te voelen op de plaatsen waar teken zich het liefste vasthechten. Op deze manier kan er zorgvuldig gecontroleerd worden op onregelmatigheden op de huid van je hond. Een teek voelt vaak aan als een klein rond bolletje van ongeveer een centimeter groot (= zo groot als een erwt).

Een teek gespot! Wat nu?

Heel vaak is het zo dat een teek per toeval wordt ontdekt en niet omdat het gedrag van je hond is veranderd. Indien je toch een teek opmerkt bij je geliefde viervoeter is het vooral van belang dat je niet panikeert. Je hond zal er namelijk meer baat bij hebben als je zelf rustig blijft, zodat ook je hond kalm kan blijven zitten tijdens het verwijderen van de teek.

Tips voor het verwijderen van een teek bij je hond:

1. Het is ten zeerste afgeraden om teken te verwijderen met de vingers! De kans op besmetting is heel groot, zeker als er wordt geknepen in de teek. Ook alcohol, zeep of bepaalde oliën zijn uit den boze omdat de teek haar maaginhoud kan ledigen, wat opnieuw zorgt voor besmetting.
2. Het gebruik van een gewone pincet wordt ook niet aangeraden, opnieuw omwille van de kans op maaglediging van de teek met besmetting tot gevolg.
3. Gebruik voor het verwijderen van een teek bij je hond steeds een tekentang of een pincet speciaal voor teken. Grijp de teek via de tekentang / tekenpincet zo dicht mogelijk tegen de huid vast en trek de teek uit de huid van je dier.
4. Let er op dat de teek onmiddellijk verwijderd wordt.
5. Was je handen grondig na het verwijderen van de teek en desinfecteer de tekentang / tekenpincet zodat deze opnieuw klaar is voor een volgend gebruik.

Een tekentang of tekenpincet kan je kopen bij de apotheker of dierenarts. Er bestaan verschillende varianten op de markt. Bij elk middel om teken te verwijderen worden duidelijke gebruiksinstructies meegegeven. Bij twijfel kan je raad vragen aan je apotheker of dierenarts.

Tip

Indien je hond zich onwennig voelt bij het zien van de tekentang, probeer hem / haar af te leiden met zijn / haar favoriete speeltje. Ook iets lekkers om op te knabbelen kan de aandacht wat wegtrekken van het hele gebeuren!

Nazorg tekenbeet bij je hond

Nadat de teek is verwijderd, kan er vaak een klein rood wondje achterblijven op de huid van je hond. Deze spoel je best met stromend water. Nadat de wonde is gespoeld, kan je een ontsmettingsmiddel aanbrengen.

Hoe bescherm ik mijn hond tegen teken?

Er zijn verschillende middelen op de markt die je als baasje kan aanschaffen om ervoor te zorgen dat je hond beschermd blijft tegen teken.

Vlooienband

Zoals de naam al doet vermoeden is de vlooienband eigenlijk een middel tegen vlooien. Toch werkt een vlooienband ook goed tegen teken en andere parasieten. Een must-have dus voor baasjes die vaak met hun hond wandelen in bosrijke gebieden met veel struikgewas.

Tekenspray

Een tekenspray bestrijdt teken en vlooien en wordt op je hond gespoten tegen de haargroei-richting in. De vloeistof is eenvoudig aan te brengen via een spuitflacon. Hiermee zal je hond (of kat) voor maximaal één maand lang beschermd blijven tegen teken.

Spot-on

Spot-ons zijn vloeistoffen in pipetjes die je kan verdelen over de haren van je hond. Elk pipetje biedt bescherming voor 3 tot 4 weken. Zodra de pipet is aangebracht en de vloeistof begint in te werken, zullen de teken binnen de 48 uur sterven en van je hond vallen.

Vaccinatie

Als laatste zijn er ook vaccinaties beschikbaar die je huisdier kunnen beschermen tegen de ziekte van Lyme. Is je hond nog niet gevaccineerd dan is het aangeraden dit vóór het begin van het tekenseizoen te doen. De basisvaccinatie bestaat uit twee vaccinaties met een tussenperiode van 3 weken, met daarna een jaarlijkse herhaling. Wel is belangrijk om te weten dat de vaccinatie beschermt tegen de ziekte van Lyme, maar een goede tekenpreventie nog steeds van belang is.

Zijn alle teken drager van de ziekte?

Het aantal teken dat drager is van de Borrelia-bacterie is sterk streek gebonden. Het varieert ook van seizoen tot seizoen en van jaar tot jaar. Volgens experts kunnen we in België een schatting maken dat ongeveer één à twee op de tien teken drager is van de bacterie, die op haar beurt de ziekte van Lyme kan teweegbrengen bij onze hond. In Nederland zou die verhouding hoger liggen en zou er uitgegaan worden van één teek op vijf die besmet is.

Of je hond nu besmet is hangt af van 2 factoren:

1. De tijd van de teek op de huid
2. Rol van de weerstand van je hond

De tijd van de teek op je huid

De kans op overdracht van ziektes is het kleinst wanneer de teek minder dan 24 uur op de huid van jouw hond heeft doorgebracht. Indien de teek er al langer zit dan 24 uur zal de kans op besmetting toenemen. Het is dan belangrijk om de gezondheid en het gedrag van je hond tot enkele weken na de tekenbeet nauwlettend in de gaten te houden en waakzaam te zijn voor volgende ziekteverschijnselen:

• je hond stopt met eten of eet minder dan normaal
• je hond is loom, stopt met bewegen of beweegt minder dan normaal
• je hond vertoont signalen van pijn
• je hond heeft koorts
• je hond heeft een kreupele gang
• je hond heeft last van stijfheid

In elk van bovenstaande gevallen is het belangrijk om de gezondheid van je dier goed op te volgen en eventueel contact op te nemen met een dierenarts als de symptomen verergeren.

Rol van de weerstand van je hond

Ook de weerstand van je trouwe viervoeter kan bepalen of je hond al dan niet wordt getroffen door de ziekte-dragende bacterie. Dit is enerzijds genetisch bepaald, maar anderzijds wordt de weerstand van de hond ook sterk beïnvloed door de voeding die je als baasje kiest. Elk dier heeft specifieke behoeften omtrent voeding. Het is dan ook belangrijk dat je als hondeneigenaar goed kan inschatten wat de behoeften zijn je eigen hond.